انتقام دیونوسوس: خوانشی دولت‌شهری از تراژدی یونانی
انتقام دیونوسوس: خوانشی دولت‌شهری از تراژدی یونانی
دفتر سوم: سوفوکل پیامبر
- نوشته‌ی محمد رضایی‌راد
- نمایه‌ساز: محمد افتخاری
- طرح جلد: حسن کریم‌زاده
- 328 صفحه
- قطع رقعی، جلد شومیز، کاغذ بالکی
- چاپ اول، 1401
- شابک: 7-2-97997-622-978
- شابک دوره: 4-8-99642-600-978
300 هزار تومان
پشت‌جلد
برای سوفوکل تقدیر نه سرنوشت نامعلوم انسان بود و نه بازی بی‌اعتنای خدایان، بل برآمده از طرحی الاهی بود که حرکت متعالی تاریخ را موجب می‌شد. این طرح عظیم الاهی البته از چشم‌انداز انسانی قابل مشاهده و فهم نبود. سوفوکل می‌کوشید در تراژدی‌هایش این چشم‌انداز را فراببرد و از جایگاهی رفیع بدان بنگرد. تنها از این چشماندازِ فرارفته بود که طرح پیچیدهی الاهی قابل فهم می‌شد. این مکان‌یابیِ استعلایی نه‌تنها موجب می‌شد طرح الاهی تاریخ خود را بنمایاند و مقصد رستگاری‌بخش‌اش را در پسِ همه‌ی پیکار‌های خونین زمینی آشکار کند، بلکه به نتیجه‌ی دیگری نیز می‌انجامید. طرح پیچیدهی الاهی به طراحی پیچیدهی تراژدی بدل می‌شد و پیرنگ الاهی مبنا و ماده‌ی پیرنگ درام قرار می‌گرفت. پیرنگ درام‌های سوفوکل پیرنگی پیچیده و پرفرازونشیب است، زیرا پیرنگ الاهی پیچیده است، و پیرنگ درام‌های سوفوکل از همین پیرنگ پیچیدهی الاهی پیروی می‌کند. بدین معنا برای سوفوکل نه‌تنها تاریخ مقصدی رو به رستگاری دارد، بلکه درام نیز، به عنوان بازنمود همین تاریخ، درامی الاهی است و هدفی نجات‌بخشانه دارد. از همین‌رو مهم‌ترین فیگوری که او در درام‌هایش خلق کرده «لوئایوس» (یا رهاننده) است؛ فیگوری که به‌تمامی در برابر فیگور «تیرانوس» (یا جبّار) قرار میگیرد. لوئایوس نه‌تنها دولت‌شهر را در مرتبه‌ی سیاست دولت‌شهری نجات می‌دهد، بلکه آن را در مقام تاریخ الاهی نیز رستگار می‌کند. به همین دلیل «سوفوکل پیامبر» بهترین عنوانی است که می‌توان برای این تراژدی‌نویس یافت.
